Ich winą była polskość, grzechem – wierność Polsce, bronią ostatnią – godność. To zdanie jest mottem ekspozycji ku czci Sybiraków w Gimnazjum w Nowych Piekutach i chyba najpełniej wyraża gehennę setek tysięcy naszych rodaków zsyłanych od ponad dwustu lat na nieludzką ziemię. Zesłania  na Sybir stały się też elementem antypolskich działań Sowietów podczas II wojny światowej. Poszczególne fale deportacji: w lutym, kwietniu i czerwcu 1940 roku przysporzyły Polakom kolejnych cierpień i poniżenia. Czwarta akcja wysiedleń została przeprowadzona w czerwcu 1941 roku i w szczególności objęła tak zwaną Zachodnią Białoruś – czyli m.in. Białostocczyznę, w tym obszary, gdzie położona jest nasza gmina. Prawie wszystkie rodziny z terenu gminy Nowe Piekuty znalazły się na zesłaniu w wyniku akcji deportacyjnej w czerwcu 1941 roku. Musiały przeżyć moment wkroczenia w nocy sowieckich funkcjonariuszy do ich domów, załadunek do bydlęcych wagonów, okrutną podróż w nieznane, sześcioletni pobyt w nieludzkich warunkach za Uralem i w Kazachstanie, głód, zimno, brud, pracę ponad siły, śmierć bliskich, tęsknotę za Ojczyzną. Nie mogliśmy zapomnieć o tych wydarzeniach sprzed 75 lat i dlatego 20 czerwca 2016 r. w Gimnazjum w Nowych Piekutach odbyła się rocznicowa uroczystość.

Najpierw poczty sztandarowe, Sybiracy oraz pozostali goście, nauczyciele,  uczniowie klas IV – VI szkoły podstawowej i I – III gimnazjum udali się do kościoła w Nowych Piekutach, gdzie ks. kanonik Tadeusz Sołtysik odprawił specjalną Mszę św. Następnie uczestników spotkania powitała Pani Danuta Wyszyńska Dyrektor Zespołu Szkół w Nowych Piekutach. Pod Tablicą ku czci Sybiraków zostały złożone kwiaty i zapalone znicze. Dalsza część uroczystości przebiegała w szkole. Młodzież gimnazjalna przygotowana przez opiekuna Klubu Wnuka Sybiraka Pana Jana Pogorzelskiego zaprezentowała część artystyczną opartą na poezji sybirackiej i relacjach zesłańców z naszej gminy. Na zakończenie  wysłuchaliśmy wzruszających wspomnień Sybiraków: Pana Jerzego Kozłowskiego i Pani Danuty Łętowskiej – Prezes Koła Związku Sybiraków w Wysokiem Mazowieckiem oraz przemówień Pana Marka Kaczyńskiego – Wójta Gminy Nowe Piekuty i Pani Dyrektor Danuty Wyszyńskiej. To była żywa lekcja historii.